Ay[Dünyanın Uydusu]

[[TL]sav99]

Ay, ya da bilimsel adı ile^{[kaynak belirtilmeli]} Luna,
Dünya'nın
birkaç tane doğal uydusundan biri ve Güneş Sistemi içinde beşinci büyük doğal uydudur. Dünya
ile Ay arasında ortalama merkezden merkeze uzaklık 384.403 km, yani
Dünya'nın çapının yaklaşık otuz katı kadardır. Ay'ın çapı 3.474 km'dir,^[1]
bu da Dünya çapının dörtte birinden biraz fazladır. Dolayısıyla Ay'ın
hacmi Dünya'nın hacminin %2'sidir. Kütlesi Dünya kütlesinden 81,3 kat
daha düşüktür. Yüzeyinde kütleçekim etkisi yerçekiminin
yaklaşık %17'sidir. Ay, Dünya'nın yörüngesinde
bir turunu 27,3 günde tamamlar. Dünya, Ay ve Güneş
geometrisinde görülen periyodik değişimler sonucunda her 29,5 günde
tekrar eden Ay'ın evreleri oluşur.
Ay, insanların üzerine iniş yaparak yürüdükleri tek gökcismidir.
Yerçekiminden kurtulup uzaya çıkan ve Ay'ın yakınından geçen ilk yapay
nesne Sovyetler Birliği'nin
Luna 1
uydusudur. Ay yüzeyine çarpan ilk insan yapısı nesne Luna 2
uydusudur. Normalde görünmeyen Ay'ın öteki yüzünün ilk fotoğraflarını
ise Luna 3
uydusu çekmiştir. Bu üç uydu da 1959 yılında uzaya fırlatılmıştır. Ay
yüzeyine ilk yumuşak iniş yapabilen uzay aracı Luna 9, ve
Ay yörüngesine giren ilk insansız uzay aracı da Luna 10'dur.
Bu iki uydu da 1966'da uzaya fırlatılmıştır.^[1]
ABD'nin Apollo programı 1969 ve 1972 yılları
arasında 6 başarılı inişle, günümüze kadar insanlı görevleri başaran tek
uzay programıdır. Ay'ın doğrudan insanlar tarafından incelenmesine
Apollo programının bitişiyle son verilmiştir.